Unilaterale doofheid en CI

(met dank aan Marieke De Boeck, Market Access Manager Benelux,voor het aanleveren van deze tekst)

 

 Wat is eenzijdige doofheid of Single Sided Deafness (SSD)?

 

Eenzijdige doofheid (SSD) is door internationale consensus gedefinieerd als een ernstig tot zeer ernstig gehoorverlies in het slechte oor en normaal tot bijna-normaal gehoor (30 dB HL of minder) in het goede oor.^1,2

 

De impact van eenzijdige doofheid

We hebben niet voor niets twee oren. Onze oren werken samen om ons een gevoel van ruimtelijk bewustzijn en richtinghoren te geven, zodat we de wereld als één geheel waarnemen. Dit is binauraal horen. Binaurale voordelen kunnen alleen worden bereikt door twee oren in te schakelen in plaats van één oor. Mensen met SSD kunnen niet profiteren van binauraal horen en ervaren daardoor een groot aantal gevolgen.

Ze hebben moeite met communiceren in achtergrondlawaai, vooral wanneer spraak gericht is naar het slechte oor. Ook het vermogen om geluid te lokaliseren gaat verloren bij mensen met SSD. Met dit vermogen kan een luisteraar bijvoorbeeld een spreker in een rumoerige kamer lokaliseren, de richting van een toeterende auto bepalen in het verkeer of een rinkelende telefoon in een kamer lokaliseren³. Bovendien gaat SSD vaak gepaard met tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd^4,5.

Daarnaast kan horen met één oor een psychosociale impact hebben, zoals angstgevoelens en vermoeidheid en een negatieve invloed op het gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen en veiligheid van een individu^6,7,8. Dit alles leidt tot een verminderde levenskwaliteit⁷. Omdat SSD wordt geassocieerd met slechter verstaan van spraak en meer luisterinspanning, heeft het een invloed op het sociaal vermogen en draagt het bij aan sociaal isolement⁹.

Recente studies hebben ook aangetoond dat zelfs milde graden van gehoorverlies in één oor een negatief effect hebben op de taalontwikkeling¹¹ bij kinderen.

 

Kinderen en jongeren: uitgebreide terugbetaling sinds januari 2024 in België

De meerwaarde van een cochleair implantaat (CI) voor kinderen met SSD werd onderzocht in een multicenter studie in Vlaanderen onder leiding van professor Astrid van Wieringen (KULeuven), in samenwerking met UZ Leuven, UZ Antwerpen, UZ Gent en ZAS Sint-Augustinus Antwerpen^12,13,14. De studie toont aan dat een CI vóór de leeftijd van 2 jaar bij kinderen met eenzijdige aangeboren doofheid een voordeel biedt op vlak van spraak-taalontwikkeling, het verstaan van spraak bij achtergrondlawaai en horen uit welke richting geluid komt.

Sinds januari 2024 geldt er - onder andere dankzij dat onderzoek - een uitgebreidere terugbetaling van cochleaire implantaten voor kinderen en jongeren in België. Kinderen met zeer ernstig gehoorverlies of doofheid aan één oor hebben nu recht op terugbetaling van een CI. Voor meer informatie over de vergoedingsmodaliteiten kunt u terecht op de website van het RIZIV: https://www.riziv.fgov.be/nl/thema-s/verzorging-kosten-en-terugbetaling/wat-het-ziekenfonds-terugbetaalt/medische-hulpmiddelen-medisch-materiaal/implantaten-en-medische-hulpmiddelen/vergoeding-van-cochleaire-implantaten

 

CI bij volwassenen met SSD

Vandaag komen enkel volwassenen die langs beide kanten ernstig slechthorend zijn in aanmerking voor terugbetaling van slechts één cochleair implantaat. Een volwassene die slechts aan één kant doof is, komt helemaal niet in aanmerking tot terugbetaling van een implantaat in België.

Cochleaire implantatie maakt nochtans in verschillende landen al deel uit van de standaardzorg voor volwassenen met SSD. Het wordt nationaal terugbetaald door de bevoegde autoriteiten in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en Canada.

Klinische studies leveren immers bewijs van de voordelen van CI voor volwassenen met SSD. Ze tonen voordelen aan op het vlak van binauraal horen, subjectief hoorvermogen en levenskwaliteit bij mensen met SSD^15-21.

De studies concluderen gezamenlijk het volgende:

• Significant verbeterd spraakverstaan in ruis, waarbij de grootste voordelen van een CI worden gezien in de situatie die het meest uitdagend is voor SSD-patiënten, namelijk deze waarbij de spraak aangeboden wordt aan het slechte oor en ruis aan het goede oor. Ook in de andere testcondities van spraak in ruis worden significante voordelen van een CI versus de onbeholpen toestand gevonden.^15-21
• Significant verbeterde lokalisatie van geluid.^15-21
• Significant verbeterd subjectief spraakverstaan, geluidslokalisatie en geluidskwaliteit werden geobserveerd voor de CI-groep in vergelijking met de onbeholpen toestand, o.b.v. gevalideerde vragenlijsten, waaronder SSQ, APHAB, GBI en NCIQ.^{15-20, 22}
• Significante afname van de ernst en last van tinnitus, waarbij in sommige gevallen tinnitus zelfs volledig onderdrukt kon worden.^{15, 16, 18, 22-27}
• Verbetering op vlak van duizeligheid, angst, stress en werkproductiviteit werd eveneens geobserveerd in het voordeel van de CI-groep.^{24, 28, 29}

In alsmaar meer Europese landen krijgen ook deze mensen een CI om volwaardig te kunnen functioneren en lopen België en Nederland achter.

 

Referenties

1. Oh SJ, et al. “Cochlear Implantation in Adults With Single-Sided Deafness: A Systematic Review and Metaanalysis.” Otolaryngol Head Neck Surg., 2023: 168(2):131-14
2. Vincent C, et al. “Identification and evaluation of cochlear implant candidates with asymmetrical hearing loss.” Audiology & neuro-otology, 2015: 20 Suppl 1:87-9
3. Brown KD, et al. “Benefits of Cochlear Implantation in childhood unilateral hearing.” Laryngoscope, 2021:1-18.
4. Thompson NJ, et al. “Cochlear implantation for paediatric and adult cases of unilateral and asymmetric hearing loss.” Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg., 2022b: 30(5):303-308.
5. Peters JPM, et al. “Short-term outcomes of cochlear implantation for single-sided deafness compared to bone conduction devices and contralateral routing of sound hearing aids—Results of a Randomised controlled trial (CINGLE-trial).” PLoS One, 2021:13;16(10):e0257447.
6. Borton S, et al. “Quality of life in children with unilateral hearing loss: A Pilot study.” Am J Audiol, 2010:19(1), 61-72.
7. Karpishchenko SA, et al. “The Quality of Life in the Elderly with Acquired Single-Sided Deafness.” Ad Gerontol, 2022: 12(1):79-83.
8. Lucas L, et al. “The psychological and social consequences of single-sided deafness in adulthood.” Int J of Audiol, 2018: 57(1):21-30.
9. Wie OB, et al. “Unilateral deafness in adults: Effects on communication and social interaction.” Ann Otol, Rhinol Laryngol, 2010: 119(11), 772-781.
10. Kuppler K, et al. “A review of unilateral hearing loss and academic performance: Is it time to reassess traditional dogmata?” Int J Pediatr Otorhinolaryngol, 2013: 77(5), 617-622.
11. Lieu JEC. “Permanent Unilateral Hearing Loss (UHL) and Childhood Development.” Curr Otorhinolaryngol Rep, 2018: 6(1), 74-81.
12. Arras T, Boudewyns A, Swinnen F, Zarowski A, Philips B, Desloovere C, Wouters J, van Wieringen A. Longitudinal auditory data of children with prelingual single-sided deafness managed with early cochlear implantation. Sci Rep. 2022 Jun 7;12(1):9376. doi: 10.1038/s41598-022-13247-5. PMID: 35672363; PMCID: PMC9174487.
13. Arras T, Boudewyns A, Dhooge I, Offeciers E, Philips B, Desloovere C, Wouters J, van Wieringen A. Assessment of receptive and expressive language skills among young children with prelingual single-sided deafness managed with early cochlear implantation. JAMA Netw Open. 2021 Aug 2;4(8):e2122591. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2021.22591. PMID: 34432009; PMCID: PMC8387851.
14. Arras T, Boudewyns A, Dhooge I, Zarowski A, Philips B, Desloovere C, Wouters J, van Wieringen A. Early cochlear implantation supports narrative skills of children with prelingual single-sided deafness. Sci Rep. 2023; 13, 17828. https://doi.org/10.1038/s41598-023-45151-x
15. Peters JPM, et al. “Short-term outcomes of cochlear implantation for single-sided deafness compared to bone conduction devices and contralateral routing of sound hearing aids—Results of a Randomised controlled trial (CINGLE-trial).” PLoS One, 2021: 13;16(10):e0257447.
16. Xxx
17. Jakob TF, et al. “Bone-anchored hearing system, contralateral routing of signals hearing aid or cochlear implant: what is best in single-sided deafness?” Eur Arch Otorhinolaryngol., 2022: 279(1):149-158.
18. Daher GS, et al. “Cochlear Implantation Outcomes in Adults With Single-Sided Deafness: A Systematic Review and Meta-analysis.” Otol Neurotol., 2023: 44(4):297-309.
19. Oh SJ, et al. “Cochlear Implantation in Adults With Single-Sided Deafness: A Systematic Review and Meta-analysis.” Otolaryngol Head Neck Surg., 2023: 168(2):131-142.
20. Arndt S, et al. “Cochlear implant treatment of patients with single-sided deafness or asymmetric hearing loss.” HNO., 2017: 65(Suppl 2):98-108.
21. Kurz A, et al. “Evaluating the Decision for Cochlear Implantation in Individuals With Single-Sided Deafness (SSD); Implementing the SSD Consensus Protocol Into Clinical Routine.” Otol Neurotol., 2020: 41(6):727-735.
22. Marx M, et al. “Cochlear Implantation and Other Treatments in Single-Sided Deafness and Asymmetric Hearing Loss: Results of a National Multicenter Study Including a Randomized Controlled Trial.” Audiol Neurootol., 2021b: 26(6):414-424.
23. Lindquist NR, et al. “Cochlear Implants for Single-Sided Deafness: Quality of Life, Daily Usage, and Duration of Deafness.” Laryngoscope, 2023: 133(9):2362-2370.
24. Morelli L, et al. “Cochlear implantation in single-sided deafness: a single-center experience of 138 cases.” Eur Arch Otorhinolaryngol., 2023: 280(10):4427-4432.
25. Thompson NJ, et al. “Cochlear Implantation for Unilateral and Asymmetric Hearing Loss: Long-Term Subjective Benefit.” Laryngoscope, 2023: 133(10):2792-2797.
26. Dorbeau C, et al. “Binaural Perception in Single-Sided Deaf Cochlear Implant Users with Unrestricted or Restricted Acoustic Hearing in the Non-Implanted Ear.” Audiol Neurootol., 2018: 23(3):187-197.
27. Dillon MT, et al. “American Cochlear Implant Alliance Task Force Guidelines for Clinical Assessment and Management of Adult Cochlear Implantation for Single-Sided Deafness.” Ear Hear, 2022: 43(6):1605-1619.
28. Olze H, et al. “Effects of auditory rehabilitation with cochlear implant on tinnitus prevalence and distress, health-related quality of life, subjective hearing and psychological comorbidities.” Front Neurol., 2023: 13:1089610.
29. Härkönen K, et al. “Single-Sided Deafness: The Effect of Cochlear Implantation on Quality of Life, Quality of Hearing, and Working Performance.” ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. , 2015: 77(6):339-45.